ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Harvard Health- Harvard University

Η ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΔΥΝΑΜΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

Μέχρι σήμερα, οι μέθοδοι θεραπείας και αποκατάστασης ασθενών, ως επί το πλείστον, ήταν εκείνες της συμβατικής ιατρικής και των παραδοσιακών «σχολών». Πρόσφατα όμως, οι άνθρωποι αναζητούν όλο και περισσότερες ωφέλιμες λύσεις και πρακτικές με άμεση  επίδραση και

ευρύ πεδίο εφαρμογής, στην καθημερινότητά τους .

Οι έρευνες που γίνονται προς κάθε κατεύθυνση είναι πολλές με κοινό παρονομαστή των πολλών προς εξερεύνηση επιστημονικών πεδίων και των αμέτρητων ικανοτήτων του ανθρώπινου εγκεφάλου και της δύναμης της ψυχικής του διάθεσης, που συνυπολογίζεται όλο και περισσότερο στην καταπολέμηση και αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας που τον απασχολούν.

Μία από τις μεθόδους που τελευταία ανακαλύφθηκε, ή μάλλον αξιοποιήθηκε κατάλληλα, και έχει θετική επίδραση στον άνθρωπο, είναι η Μουσική.

Η Μουσική επηρεάζει, η Μουσική κινητοποιεί, η Μουσική θεραπεύει.

Και δεν μιλάμε απλά για τη μουσική εκείνη που ξεσηκώνει πραγματικά τα πλήθη, κάνοντάς τα ακόμη και άβουλους, ή μάλλον αθέλητους, πρωταγωνιστές σε αντιδράσεις, κινήματα, επαναστάσεις. Δεν μιλάμε δηλαδή αποκλειστικά για τον κοινωνικό χαρακτήρα της μουσικής και τον ρόλο που αυτή παίζει στους ανθρώπους, σαν σύνολο. Μιλάμε καθαρά για την θεραπευτική ικανότητα που αποδεικνύεται ότι διαθέτει είτε μέσα από σχετικές έρευνες είτε από συγκεκριμένα περιστατικά και γεγονότα.

Άλλωστε, πριν ακόμη αναφέρουμε και άλλα στοιχεία αναφορικά με τη θεραπευτική δύναμη της μουσικής, μπορούμε να ανατρέξουμε σε παρόμοιων ικανοτήτων και αποτελεσμάτων ασχολίες, όπως η ζωγραφική, το πλέξιμο, ή το παιχνίδι, που ανάλογα με το φύλο, την ηλικία και τη δεινότητα του καθενός από εμάς, συνιστώνται από τους ειδικούς εδώ και πολύ καιρό, με τον όρο της δημιουργικής απασχόλησης.

Η Μουσική, μπορεί να θεραπεύσει ή να απαλύνει τα συμπτώματα του ασθενούς, σε σημαντικό βαθμό πολλές φορές, όπως έχει μέχρι στιγμής αποδειχθεί, ιδίως αναφορικά με συναισθηματικές ή ψυχολογικές καταστάσεις.

Αρχής γενομένης από τα πιο απλά περιστατικά, εκείνα που και εμείς οι ίδιοι βιώνουμε πολλές φορές, μπορούμε να αντιληφθούμε την αλήθεια αυτού του γεγονότος αν ανατρέξουμε σε περιστατικά κατά τα οποία είμαστε κουρασμένοι, θλιμμένοι, καταπονημένοι και με το άκουσμα ενός τραγουδιού της προτιμήσεώς μας, το κέφι μας αλλάζει στη στιγμή, το χαμόγελο επανέρχεται στα χείλη και η αισιοδοξία στη σκέψη μας. Οι τρόποι με τους οποίους κάτι τέτοιο γίνεται εφικτό μέσω της Μουσικής είναι πολλοί.

 Ένας από τους ευρύτατα γνωστούς είναι το γεγονός ότι η μουσική επιδρά στο σώμα μας, επιφέροντας βιολογικές αλλαγές σε αυτό, όπως είναι η επιβράδυνση της ταχυκαρδίας και η πτώση της αυξημένης αρτηριακής πιέσεως. Οι στίχοι, εξ άλλου, κάποιων τραγουδιών, όταν αυτοί είναι ανάλογου περιεχομένου, τονίζουν την θετική σκέψη, την κατανόηση, αλλά και την καλή «έξωθεν» συμπεριφορά.

  Έχει σχετικά παρατηρηθεί ότι, στίχοι που μεταφέρουν ένα μήνυμα εμψυχωτικό, έχουν τη δύναμη να αγγίξουν και να επηρεάσουν πολύ περισσότερους ανθρώπους από όσους όλοι ο ψυχαναλυτές και ψυχοθεραπευτές του κόσμου, μαζί. Ας δούμε το θέμα μας και από μια άλλη οπτική γωνιά.

Είναι γνωστό, τόσο σαν θεωρία όσο και σαν διαπιστωμένο βίωμα ότι η ένταξή μας σε κοινωνικές ομάδες και στο ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, μάς δημιουργεί θετικά συναισθήματα λόγω της συναφούς αποδοχής μας από συνανθρώπους μας, μάς αυξάνει το αίσθημα της αυτοπεποίθησης καθιστώντας μας περισσότερο δραστήριους σαν ανθρώπους και συνεπώς περισσότερο αποτελεσματικούς.

Η Μουσική, με την ικανότητά της να ενώνει τα πλήθη (θα έχετε όλοι παρατηρήσει τη «σύμπνοια» και την «ομοθυμία» του κοινού σε κάποια συναυλία), βελτιώνει την αυτοπεποίθηση και τα επίπεδα δραστηριότητάς μας, όπως αναφέραμε αμέσως πριν, με αποτέλεσμα να βελτιώνει και τα διανοητικής φύσεως προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζει ένα άτομο, με πολύ μεγάλη συνεπαγόμενη ωφέλεια στη γενική κατάσταση της υγείας του.

Μάλιστα, πολλοί έχουν φτάσει ακόμα και στο σημείο να χαρακτηρίζουν τη μουσική σαν θαύμα, μια «θεραπεία» που μόνο θετικά οφέλη έχει για τον άνθρωπο.

Η μουσική, βοηθάει τη λειτουργία του εγκεφάλου,  με ιδιαίτερα οφέλη για εκείνους που έχουν προσβληθεί από τη νόσο του Alzheimer, αφού έχει παρατηρηθεί ότι ύστερα από είκοσι περίπου λεπτά μουσικών ακουσμάτων, οι άνθρωποι αυτοί αρχίζουν να χτυπούν ρυθμικά τα πόδια τους, να τραγουδούν, να χτυπάνε παλαμάκια.

Σημαντικό επίσης γεγονός είναι ότι η θετική αλλαγή που παρατηρείται ύστερα από μια παρόμοια «θεραπευτική μουσική αγωγή», διαρκεί ώρες μετά την ολοκλήρωσή της με εμφανή τα σημάδια βελτίωσης στην ψυχική εικόνα του ανθρώπου.

Στα θετικά αυτά αποτελέσματα συμπεριλαμβάνεται ο σημαντικά μειωμένος εκνευρισμός των ανθρώπων και η αύξηση της κοινωνικοποιήσεώς τους ή και της όρεξής τους. Δηλαδή, ισχύει το γεγονός ότι η μουσική συνεπάγεται για τον εγκέφαλο, ό,τι η γυμναστική για το σώμα.

Η Μουσική, λειτουργεί και σαν συνδετικός κρίκος μεταξύ του θεραπευτή και του ασθενούς, ακόμα και σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ο ασθενής δεν έχει τη δυνατότητα να εκφρασθεί προφορικά.

Η μουσική υπάρχει παντού γύρω μας, ακόμα και σε μορφή ρυθμικών χτυπημάτων ή και στις γλώσσες του κόσμου ή στην απλή, καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

Τα νανουρίσματα είναι ένα είδος χαλάρωσης των μωρών. Εδώ, παίζει αναμφισβήτητο ρόλο και το είδος της μουσικής που χρησιμοποιείται σε παρόμοιες περιπτώσεις.

Σχετικά, έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν είδη μουσικής που βοηθούν στην ταχύτερη αποκατάσταση της υγείας των ασθενών, ιδίως ύστερα από μια χειρουργική επέμβαση, και ενδεικτικά αναφέρονται συνθέτες ή τραγουδιστές όπως οι Beethoven και Vivaldi, ή ο Frank Sinatra. 

Για να αποδειχθεί το γεγονός αυτό, σε κάποιο νοσοκομείο της Αμερικής έγινε ένα σχετικό «πείραμα». Οι ασθενείς που επρόκειτο να χειρουργηθούν για διάφορους λόγους, χωρίσθηκαν σε δύο ομάδες. Και οι δύο ομάδες θα υποβάλλονταν σε νάρκωση. Η μόνη διαφορά έγκειτο στο ότι στην πρώτη ομάδα, μουσική ακουγόταν από τα ηχεία των χειρουργείων την ώρα της επέμβασης, ενώ στη δεύτερη ομάδα κάτι τέτοιο δεν ίσχυσε.

Στη σχετική καταμέτρηση του άγχους που ένοιωθαν οι ασθενείς πριν, κατά, και ύστερα από την επέμβαση καταμετρήθηκε τόσο με ερωτήσεις που απηύθυναν στους ασθενείς, όσο και με τη μέτρηση της αναπνοής τους και στις δύο ομάδες. Η  ομάδα που «άκουγε» μουσική σημείωσε ποσοστό μικρότερο κατά 29% από εκείνο της άλλης ομάδας,  ποσοστό ιδιαίτερα σημαντικό εάν αναλογισθεί κανείς την αρνητική επίδραση του άγχους στην υγεία μας, αφού κάνει κακό στο αναπνευστικό μας σύστημα πριν, κατά τη διάρκεια ή ύστερα από μια επέμβαση, κάτι που οδηγεί σε φλεγμονώδεις καταστάσεις, οι οποίες –με τη σειρά τους- επιβραδύνουν την αποθεραπεία και συνεπάγονται τη λήψη περισσότερων φαρμάκων.

Σε άλλη έρευνα, Ιάπωνες επιστήμονες ανακάλυψαν ότι η κλασική μουσική βοήθησε στο να μην απορριφθεί η καρδιά σε μεταμοσχεύσεις που έγιναν πειραματικά σε ποντίκια, ενώ η μονότονη και new age μουσική δεν είχε καμμία τέτοια θετική επίδραση.

Επιστήμονες  ισχυρίζονται ότι υπάρχει άμεση σύνδεση της μουσικής με το παρασυμπαθητικό νευρικό μας σύστημα, υπεύθυνο για την ισορροπία των σωματικών μας λειτουργιών.

Η μείωση στην αδικαιολόγητη όρεξη, η διαφυγή από την κατάθλιψη, η επανάκτηση της ικανότητας του λόγου, είναι ελάχιστες μόνο από τις περιπτώσεις εκείνες όπου η μουσική μπορεί να δράσει καταλυτικά και με τρόπο σωτήριο.

Αν και η μουσική χρησιμοποιήθηκε σαν θεραπευτικό μέσον από την εποχή του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη και στη συνέχεια μετά το τέλος των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, μέσω μουσικών που επισκέπτονταν για τον σκοπό αυτό  τους τραυματισμένους στρατιώτες στα νοσοκομεία, βοηθώντας τους να αναρρώσουν από ψυχικά και σωματικά τραύματα με θεαματικά αποτελέσματα, πρόσφατα μόνο άρχισε να εφαρμόζεται η «χρήση» της ευρύτερα.